Գեներատիվ արհեստական բանականությունը և իրավաբանի մասնագիտությունը

Ի՞նչ եք կարծում, արհեստական բանականությունը կարո՞ղ է փոխակերպել իրավաբանի մասնագիտությունը։ Վերջին տասնամյակում արհեստական բանականության վերաբերյալ քննարկումները չեն դադարում։ Այս քննարկումները առավել թափ ստացան, երբ 2022 թվականի նոյեմբերին սկսվեց գործարկվել Ամերիկյան ստարթափ Open AI-ի ChatGPT-ին։Այսօր արդեն շատ հետազոտություններ կան, թե ինչպես կարող է ChatGPT-ի արհեստական բանականությունը օգտագործվել կյանքի տարբեր ոլորտներում, այդ թվում բիզնեսի առաջխաղացման համար, և շատերը այսօր պնդում են, որ աշխարհը այլևս առաջվանը չի լինի։

Արհեստական բանականությունը (ԱԲ) ունի կյանքի ամենատարբեր ոլորտները հեղափոխելու ներուժ, այդ թվում իրավաբանությունը: Իրավաբանության մեջ արհեստական բանականության օգտագործումը աստիճանաբար ավելի է տարածվում, և վերջինիս ազդեցությունը զգացվում է տարբեր ձևերով: ԱԲ տեխնոլոգիաներն արդեն սկսել են ազդեցություն ունենալ իրավական ոլորտում` պայմանագրերի վերանայումից մինչև մտավոր սեփականության իրավունք: Չնայած որ ԱԲ-ն կարող է ավտոմատացնել բազմաթիվ իրավական առաջադրանքները, այն նաև առաջացնում է մի շարք էթիկական և իրավական խնդիրներ, որոնք արժանի են ուշադրության: Այս հոդվածի շրջանակներում անդրադաձ կկատարենք գեներատիվ արհեստական բանականության և իրավաբանի մասնագիտության փոխազդեցությանը և կքննարկենք վերջինիս հետևանքները իրավաբանների և իրավական համակարգի վրա:

Ի՞նչ է արհեստական բանականությունը:

Արհեստական բանականության (ԱԲ) համընդհանուր սահմանում չկա: ԱԲ-ն ընդհանուր առմամբ համարվում է համակարգչային գիտության ուղղություն, որն ուղղված է այնպիսի համակարգերի մշակմանը, որոնք կարող են իրականացնել մարդկային ունակություններ պահանջող առաջադրանքներ:

Իրավական ո՞ր ոլորտներում է զարգանում արհեստական բանականության դերը:

Իրավաբանության մեջ արհեստական բանականության ամենակարևոր ազդեցություններից մեկը առօրյա առաջադրանքներից շատերը ավտոմատացնելու կարողությունն է, որոնք ներկայումս կատարվում են իրավաբանների կողմից: Օրինակ, ԱԲ-ն կարող է օգտագործվել պայմանագրերը վերանայելու, իրավական փաստաթղթերը վերլուծելու և իրավական հետազոտություններ իրականացնելու համար: Այս առաջադրանքները սովորաբար ժամանակատար են և կարող են պահանջել զգալի մարդկային աշխատանք, բայց դրանք կարող են նաև հեշտությամբ ավտոմատացվել արհեստական բանականության միջոցով:

Իրավաբանական ծառայությունների նոր տարբերակներ/ձևեր մշակելը մեկ այլ ոլորտ է, որտեղ ԱԲ-ն ազդեցություն է թողնում իրավաբանի մասնագիտության վրա: Օրինակ, որոշ իրավաբանական ընկերություններ օգտագործում են արհեստական բանականությունը՝ իրենց հաճախորդներին առցանց իրավաբանական ծառայություններ մատուցելու համար: Այս ծառայությունները կարող են օգտագործվել բազմաթիվ իրավական խնդիրներ ավտոմատացնելու համար, որոնք ներկայումս կատարում են փաստաբանները, և կարող են մատուցվել շատ ավելի ցածր գնով:

Մեկ այլ ոլորտ, որտեղ ԱԲ-ն սկսել է զարգանալ, իրավական տեխնոլոգիաների նոր ձևերի մշակումն է: Օրինակ՝ որոշ իրավաբանական ընկերություններ օգտագործում են արհեստական բանականությունը՝ չաթ-բոտեր մշակելու համար, որոնք կարող են պատասխանել հիմնական իրավական հարցերին և տրամադրել իրավաբանական խորհրդատվություն: Այս չաթ-բոտերը կարող են օգտագործվել հաճախորդներին իրավաբանական խորհրդատվություն տրամադրելու համար օրվա ցանկացած ժամի և կարող են հասանելի լինել աշխարհի ցանկացած կետից:

Եթե համեմատական տանենք վերոգրյալ օգտագործման ձևերի մեջ, ապա կարող ենք միանշանակ պնդել, որ արհեստական բանականությունը տվյլաների բազաների ուսումնասիրության, տվյալների մշակման ոլորտում միանշանակ գերազանցում է մարդկային ռեսուրսին։ Ավելին, արհեստական բանականությունը ինքնին «սովորում» և կատարելագործվում է. այն ինչ տեսնում ենք այսօր, վստահաբար ավելի կատարելագործված ձևով տեսնելու ենք տարիներ, նույնիսկ ամիսներ անց։

Արհեստական բանականության դոմինանտություն. հետընթա՞ց, թե՞ զարգացում:

Թեև սովորական իրավական առաջադրանքների ավտոմատացումը կարող է զգալի օգուտներ բերել իրավաբանական ընկերություններին և նրանց հաճախորդներին, այն կարող է նաև բացասական հետևանքներ ունենալ իրավաբանների համար: Օրինակ, քանի որ ԱԲ-ն գնալով ավելի է կատարելագործվում, այն կարող է փոխարինել իրավաբաններին իրավական պրակտիկայի որոշ ոլորտներում: Սա կարող է հանգեցնել իրավաբանական ոլորտում աշխատատեղերի զգալի կրճատման: Բացի այդ, այն կարող է հանգեցնել մի շարք խնդիրների` հաճախորդների տվյալների կորստի, պատասխանատվության փոխարեն` ամենաթողության: Մտահոգություններ կան նաև, որ չաթ-բոտերի օգտագործումը իրավական խորհրդատվություն տրամադրելու համար կարող է հանգեցնել օրենքի չթույլատրված պրակտիկայի: Հատկանշական է, որ Իտալիան առաջինն է եղել աշխարհում, որն արգելել է ChatGPT-ի կիրառումը, քանի որ վերջինս հանգեցրել է անձնական տվյալների արտահոսքի:

Վերոնշյալ խնդիրները լուծելու համար մի շարք կազմակերպություններ փորձել են մշակել ուղեցույցներ և էթիկական կանոններ: Օրինակ, ամերիկյան իրավաբանների ասոցիացիան հրապարակել է ուղեցույցներ իրավաբանության ոլորտում արհեստական բանականության օգտագործման վերաբերյալ, որոնք ընդգծում են ԱԲ-ի կիրառման թափանցիկության և հաշվետվողականության կարևորությունը:

Արդյոք արհեստական բանականությունը կփոխարինի՞ իրավաբանին:

Ընդհանուր առմամբ, իրավաբանության մեջ ԱԲ-ի օգտագործումը բարդ և արագ զարգացող ոլորտ է, որի պատճառով կարող ենք բախվել մի շարք խնդիրների, թեև ԱԲ-ն իրավաբանական ընկերությունների և նրանց հաճախորդների համար կարող է էական առավելություններ ունենալ: Որպես այդպիսին, իրավաբանների համար կարևոր է ուշադիր դիտարկել արհեստական բանականության ազդեցությունը իրենց մասնագիտության վրա և ադապտացվել ոլորտի մերօրյա փոփոխություններին, որպեսզի այս ավտոմատացման պայմաններում մնան ճկուն և մրցունակ:

Կարելի է պնդել, որ դեռևս արհեստական բանականությունը մերօրյա պայմաններում  լիովին  չի փոխարինում կրեատիվ իրավաբանի մտքի ճկունությանը ու գաղափարական հնարավորություններին սակայն այն անհամեմատ դյուրացնում է որոշակի գորոծողությունների կատարումը։ Ամեն դեպքում, կարծում ենք՝ ապագայում արհեստական բանականության դերը իրավաբանության մեջ կլինի իրավաբանների առօրյա կրկնվող հանձնարարությունները ավտոմատացնելու և իրավաբանի ժամանակը իրական արժեք ստեղծող աշխատանքի վրա կենտրոնացնելու հարցում։